"Waar is hier de pastoor?"

Een vraag die Gertjan Kamps, bestuurder en KNO-arts van St. Jans Gasthuis (SJG) Weert, regelmatig stelt in gesprekken over het tekort aan zorgmedewerkers versus de toenemende zorgvraag.

Gertjan: "Veel zorgvragen zijn geen medische vragen, maar problemen die mensen ervaren in het leven. Problemen die vroeger in de gemeenschap werden opgelost. De kerk had daarin een grote rol. De verbondenheid die men met elkaar had, zorgde ook voor richting: in wie je was als individu en hoe je keuzes maakte in het leven. Die verbondenheid is tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend, zeker niet voor de jongere generatie."

De piek qua ziekteverzuim is inmiddels achter de rug, maar het effect is wel nog voelbaar. De werkdrukbeleving is groot, en met name onder jongere medewerkers is de psychische belastbaarheid lager. Een belangrijke reden voor het bestuur om zich de vraag te stellen hoe zij als ziekenhuis hun medewerkers gezond kunnen houden. Als antwoord op deze vraag heeft het SJG Weert drie gezondheidsbewegingen geïnitieerd. Gertjan ligt deze drie bewegingen toe.

Vitaliteitswinkel
"Om de gezondheid van onze medewerkers te behouden en te bevorderen, hebben we om te beginnen een interne online vitaliteitswinkel (de zogenaamde ontwikkelwinkel) geopend, waar je allerlei mogelijkheden vindt om aan de slag te gaan met vier hoofdthema’s: fysieke en mentale gezondheid, werk, privé en ontwikkeling."

Leiderschap
"De tweede beweging die we maken is op gebied van het veranderen van leiderschap binnen de organisatie, met name rond het besluitvormingsproces. Er wordt met stappen toegewerkt naar een samensturend ziekenhuis. Hiervoor is een andere vorm van leiderschap nodig op elk niveau. Managers krijgen een meer verbindende dan sturende rol, waardoor initiatief van teams zelf hopelijk meer ruimte krijgt. Zij worden daar nu al in getraind.

Teamvorming
De derde beweging, teamvorming, hangt hiermee samen. We zetten de zorgteams in de leiding met de juiste kaders en de juiste facilitering vanuit de stafteams. Er moet meer samenhang komen tussen waar zij beide mee bezig zijn. Onze verpleging ziet namelijk terecht veel wat anders kan, maar voelt nu niet de ruimte om als team uit te zoomen om het anders aan te pakken. Idealiter zorgen we voor een constructie waarin we continu verbeteren, zonder dat dat actief aangespoord hoeft te worden. De goede samenwerking binnen de teams gaat daar volgens hem voor zorgen.

Wat vooral de jongeren hierbij aangeven is dat ze heel graag dat gevoel van gemeenschap, die verbondenheid, willen ervaren en een loopbaanperspectief.

Die signalen en behoeften halen we op uit de organisatie door het gesprek aan te gaan, tijdens open lunchsessies en tijdens mijn spreekuur als ik aan het werk ben als KNO-arts.

Waar is hier de pastoor?

In die settings stel ik dan vaak de vraag: ‘Waar is hier de pastoor?’. Want net zoals de gemeenschap van de kerk en bijvoorbeeld het verenigingsleven, heeft ook het werken in teams veel positieve impact op dat gevoel van verbondenheid. Het samen beter willen doen als team en dat teamgevoel vergroten, betekent ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid willen en kunnen dragen. Dat je boven je eigen taak kunt uitkijken. Voor de meer ervaren professionals is dit veelal vanzelfsprekend. Die zijn gewend om de tent te runnen. De jongeren zijn vaak nog vooral taakgericht. De uitdaging hier ligt om dit meer te laten versmelten en die gezamenlijke verantwoordelijk door iedereen te laten voelen.

Dat is waarom we enerzijds hier naartoe bewegen via het besluitvormingsproces, van controle naar vertrouwen. Hierdoor hebben medewerkers meer grip op de onvoorspelbaarheid van het werken in de zorg. Anderzijds werken we aan het vergroten van het community gevoel, die gewenste gemeenschapszin. Hiervoor werkt kruisbestuiving ontzettend goed: medewerkers van verschillende generaties en met verschillende ervaringsachtergronden in een team laten samenwerken. En waar nodig en waar dat kan, helpen teams van verschillende afdelingen elkaar. Ze leren van en met elkaar. Delen verhalen, over hoe men met bepaalde dingen omgaat, waar ze elkaar in kunnen helpen, etc.

Door de frustraties heen

We zien bij SJG Weert dan ook dat teams, die samen frustraties en moeilijkheden doorstaan, ook samen aan iets moois bouwen. In het ‘echte’ (werk)leven kun je niet zomaar doorswipen naar de volgende ervaring als je de huidige lastig vindt. Ook mindere ervaringen horen erbij en dan is het alleen maar fijn als je in een team werkt waarin men elkaar hier doorheen helpt. Dat het grote zorghart dat iedereen hier heeft ook klopt voor je team.

Het mooiste zou zijn als ik dit verhaal, dat onze medewerkers zelf die verbinding voelen met hun team en met de visie van ons ziekenhuis, over een tijd vanuit de medewerkers zelf hoor. Dat dit iets doet met iemands identiteit, om die trots te voelen om voor het SJG Weert te werken. Dan ben ik succesvol geweest."